लाॅकडाऊनच्या_कथा_व्यथा - प्रकरण 1
आपण आपल्याच विश्वात इतके मश्गुल असतो की या दुनियेत आपल्यासारखीच दिसणारी पण फक्त नियतीनं वेगळा बेत आखला म्हणून संघर्षमय आणि नाईलाजास्तव सामान्य माणसापेक्षा वेगळं आयुष्य जगण्यास भाग असणारी अनेक माणसे आहेत याकडे आपले लक्षही नसते किंवा लक्ष असले तरी अंगाला मनाला काहीही लावून न घेता बिनदिक्कत झापडे पांघरून आपल्याला निघून जाता येतं. पण अशी झापडं सगळ्यांनाच लावता येत नाही अगदी त्यांनाही नाही ज्यांना स्वतःच मदतीची गरज असतांना.. आपलीच झोळी फाटली असतांना देखील ती उरलेली लख्तरं घेऊन इतर गरजुंच्या मदतीसाठी पुढे येतात. म्हणूनच राणीची कमाल वाटते, कामाचा अकाल पडलेल्या कोरोनाच्या काळात स्वतःचे पोट भरत नसताना, उपजीविकेचे माध्यम लॉकडाऊन होऊन बंद पडलेले असतांना दावणीला बांधून ठेवलेली तुटपुंजी सेविंग देखील काढून ती गरीबांमध्ये अन्नदान करत सुटते ....
लॉक डाऊन सुरुवातीचा हा काळ होता, अचानक संकट ओढवल्याने अनेक माणसे हवालदिल झालीत. कुणाची नोकरी गेली, अनेकांचा छोटा मोठा व्यवसाय होता तो बंद पडला, रोजंदारीवर जाणाऱ्यांची मजुरी मिळणे बंद झाले, दोन वेळ खाण्याचेही वांदे व्हायला लागले. हा काळ किती लांबणार आहे हे कुणालाच माहिती नव्हते .. म्हणून खरतर अनेकजण गाठीशी बांधून ठेवलेला खडकू खडकू जपत होते. पण राणी किंग ने असा विचार न करता आता या क्षणी उपाशी असणाऱ्यांचे पॉट भरणे गरजेचे आहे हे पहिले आणि पदरात बांधून ठेवलेला बचतीचा पैसा त्यात लावला. आता तो पैसा संपलाय आणि नव्या कमाईसाठी घराबाहेर पडायचे मार्ग बंद आहेत. अश्यात त्यांनाच आता शासनाकडे मदत मागायची वेळ येऊन ठाकली आहे.
जशी परिस्थिती इतर मजुरीवर कमावत्या हातांची तशीच परिस्थिती या तृतीयपंथीयांची देखील .. कारण ही देखील हातावर कमावून खाणारीच माणसेच आहेत. मी सहज विचारले मग काय करताहात सध्या कशी चालतेय उपजीविका ? ह्या प्रश्नाचे उत्तर देतांना राणी भावुक होत सांगू लागल्या ''ताई आम्हाला कोणी नोकरीपाणी देत नाही, महत्प्रयासाने एखाद्याला मिळालीच तर लोकं टोमणे मारून, चिडवून, शारीरिक छेडछाड करत खूप छळवणूक करतात अखेर तिथून बाहेरच पडावे लागते, आम्ही टाकलेले व्यवसाय स्वतःला साळसूद समजणारी लोकं खपवून घेत नाहीत.. आमचे आशीर्वाद मिळावे म्हणून धडपडणाऱ्या कित्तेक दुतोंडी लोकांना आमच्या हातचे खाणेपिणे देखील चालत नाही. सध्या लॉकडाऊनच्या काळात लोकांच्या घरी होणारी शुभकार्ये देखील बंद आहेत त्यामुळे उपजीविकेची सगळी दारेच बंद पडली आहेत'' त्यांचे उत्तर ऐकतांना सहज मी बोलून गेले 'होय ट्रेन बसेस मधून फिरून मिळणारे थोडेथोडके पैसे देखील बंद असतील ना गाड्याच बंद असल्याने'' त्यावर राणीचे स्पष्ट खंबीर उत्तर होते ते आपल्या सगळ्यांनीच ऐकणे गरजेचे आहे. ती म्हणाली '' ट्रेन बसेस किंवा दुकानांमध्ये अनेकदा घुसून, अंगाला हात लावून धमकीवजा वाईट शब्द वापरत, बळजबरीने पैसा मागणारा वर्ग आमचा नाही, त्यातले अनेक जण या मार्गाने मिळणाऱ्या पैशांच्या हव्यासापायी साडीचोळी नेसून हे काम करीत असतात. आमचं दुःख एवढाच आहे कि ह्यांच्या अश्या वागण्याने आम्ही बदनाम होतो आणि समाजात आमच्याबद्दल अविश्वास निर्माण होतो'' तिच्या उत्तराने मी अवाक होते कारण अशी बळजबरी करणारे अनेक तृतीयपंथी मी मुंबईच्या लोकलमध्ये, ट्रेनने प्रवास करतांना बघायचे आणि माझ्याही मनात ह्यांच्याबद्दल ही समज होतीच.
राणीसारख्या इतर अनेक समजूतदार किन्नरांच्या नेतृत्वात चालू असलेल्या आंदोलनांमुळे आताशा ह्यांच्या अनेक मागण्या हळूहळू पूर्ण होऊ लागल्या आहेत, मतदान करण्यासारखे-निवडणूक लढवता येण्यासारखे अनेक हक्क देखील प्रदान करण्यात येऊ लागले आहेत. पण तरीही ही फक्त सुरुवातच आहे आणि अजून खूप मोठा पल्डा त्यांना गाठायचा आहे. लॉकडाऊन काळात त्यांच्या उपजीविकेसाठी, किंवा तात्पुरती तरी मदत मिळावी या मागणीकरिता राणी किंगचा एक बाईट रेकॉर्ड करून ही बातमी शासनापर्यंत पोचावी आणि तुमच्या सगळ्या मागण्या पूर्ण व्हाव्या या शुभेच्छा देऊन आम्ही बाहेर पडलो.... पण खरतर अजूनही बाहेर पडलेलोच नाही. राणी किंगला भेटणे ही एक पर्वणी ठरली. अनेक गैरसमज दूर झाले अनेक समज कायम झाले, किती माहिती मिळाली, घटना कळल्या किस्से ऐकले हे सगळं प्रगल्भ करणारे अनुभव होते शिवाय ह्यांच्यातलया माणुसकीचा झरा वाहता ठेवणाऱ्या.. संस्कारित संवेदनशील माणसांची ओळख झाली ही जमेची बाजू.
त्यांचीही माणसे शिकून सवरून नोकरी करत सन्मानाने जगावी ही राणीची इच्छा लवकरच पूर्ण व्हावी .. 'माणसाने माणसाशी माणसासम वागणे' या तिच्या रिंगटोनचे शब्द खऱ्या आयुष्यात खरे उतरावे, आणि ती करीत असलेल्या
सगळ्या चांगल्या कामांना भरभरून यश मिळावे या शुभेंच्छा या सीरिजच्या आणि तुम्हा सगळ्यांच्या अभिप्रायाच्या माध्यमातून त्यांना पोचवुया ...
रश्मी पदवाड मदनकर
आपण आपल्याच विश्वात इतके मश्गुल असतो की या दुनियेत आपल्यासारखीच दिसणारी पण फक्त नियतीनं वेगळा बेत आखला म्हणून संघर्षमय आणि नाईलाजास्तव सामान्य माणसापेक्षा वेगळं आयुष्य जगण्यास भाग असणारी अनेक माणसे आहेत याकडे आपले लक्षही नसते किंवा लक्ष असले तरी अंगाला मनाला काहीही लावून न घेता बिनदिक्कत झापडे पांघरून आपल्याला निघून जाता येतं. पण अशी झापडं सगळ्यांनाच लावता येत नाही अगदी त्यांनाही नाही ज्यांना स्वतःच मदतीची गरज असतांना.. आपलीच झोळी फाटली असतांना देखील ती उरलेली लख्तरं घेऊन इतर गरजुंच्या मदतीसाठी पुढे येतात. म्हणूनच राणीची कमाल वाटते, कामाचा अकाल पडलेल्या कोरोनाच्या काळात स्वतःचे पोट भरत नसताना, उपजीविकेचे माध्यम लॉकडाऊन होऊन बंद पडलेले असतांना दावणीला बांधून ठेवलेली तुटपुंजी सेविंग देखील काढून ती गरीबांमध्ये अन्नदान करत सुटते ....
लॉक डाऊन सुरुवातीचा हा काळ होता, अचानक संकट ओढवल्याने अनेक माणसे हवालदिल झालीत. कुणाची नोकरी गेली, अनेकांचा छोटा मोठा व्यवसाय होता तो बंद पडला, रोजंदारीवर जाणाऱ्यांची मजुरी मिळणे बंद झाले, दोन वेळ खाण्याचेही वांदे व्हायला लागले. हा काळ किती लांबणार आहे हे कुणालाच माहिती नव्हते .. म्हणून खरतर अनेकजण गाठीशी बांधून ठेवलेला खडकू खडकू जपत होते. पण राणी किंग ने असा विचार न करता आता या क्षणी उपाशी असणाऱ्यांचे पॉट भरणे गरजेचे आहे हे पहिले आणि पदरात बांधून ठेवलेला बचतीचा पैसा त्यात लावला. आता तो पैसा संपलाय आणि नव्या कमाईसाठी घराबाहेर पडायचे मार्ग बंद आहेत. अश्यात त्यांनाच आता शासनाकडे मदत मागायची वेळ येऊन ठाकली आहे.
जशी परिस्थिती इतर मजुरीवर कमावत्या हातांची तशीच परिस्थिती या तृतीयपंथीयांची देखील .. कारण ही देखील हातावर कमावून खाणारीच माणसेच आहेत. मी सहज विचारले मग काय करताहात सध्या कशी चालतेय उपजीविका ? ह्या प्रश्नाचे उत्तर देतांना राणी भावुक होत सांगू लागल्या ''ताई आम्हाला कोणी नोकरीपाणी देत नाही, महत्प्रयासाने एखाद्याला मिळालीच तर लोकं टोमणे मारून, चिडवून, शारीरिक छेडछाड करत खूप छळवणूक करतात अखेर तिथून बाहेरच पडावे लागते, आम्ही टाकलेले व्यवसाय स्वतःला साळसूद समजणारी लोकं खपवून घेत नाहीत.. आमचे आशीर्वाद मिळावे म्हणून धडपडणाऱ्या कित्तेक दुतोंडी लोकांना आमच्या हातचे खाणेपिणे देखील चालत नाही. सध्या लॉकडाऊनच्या काळात लोकांच्या घरी होणारी शुभकार्ये देखील बंद आहेत त्यामुळे उपजीविकेची सगळी दारेच बंद पडली आहेत'' त्यांचे उत्तर ऐकतांना सहज मी बोलून गेले 'होय ट्रेन बसेस मधून फिरून मिळणारे थोडेथोडके पैसे देखील बंद असतील ना गाड्याच बंद असल्याने'' त्यावर राणीचे स्पष्ट खंबीर उत्तर होते ते आपल्या सगळ्यांनीच ऐकणे गरजेचे आहे. ती म्हणाली '' ट्रेन बसेस किंवा दुकानांमध्ये अनेकदा घुसून, अंगाला हात लावून धमकीवजा वाईट शब्द वापरत, बळजबरीने पैसा मागणारा वर्ग आमचा नाही, त्यातले अनेक जण या मार्गाने मिळणाऱ्या पैशांच्या हव्यासापायी साडीचोळी नेसून हे काम करीत असतात. आमचं दुःख एवढाच आहे कि ह्यांच्या अश्या वागण्याने आम्ही बदनाम होतो आणि समाजात आमच्याबद्दल अविश्वास निर्माण होतो'' तिच्या उत्तराने मी अवाक होते कारण अशी बळजबरी करणारे अनेक तृतीयपंथी मी मुंबईच्या लोकलमध्ये, ट्रेनने प्रवास करतांना बघायचे आणि माझ्याही मनात ह्यांच्याबद्दल ही समज होतीच.
राणीसारख्या इतर अनेक समजूतदार किन्नरांच्या नेतृत्वात चालू असलेल्या आंदोलनांमुळे आताशा ह्यांच्या अनेक मागण्या हळूहळू पूर्ण होऊ लागल्या आहेत, मतदान करण्यासारखे-निवडणूक लढवता येण्यासारखे अनेक हक्क देखील प्रदान करण्यात येऊ लागले आहेत. पण तरीही ही फक्त सुरुवातच आहे आणि अजून खूप मोठा पल्डा त्यांना गाठायचा आहे. लॉकडाऊन काळात त्यांच्या उपजीविकेसाठी, किंवा तात्पुरती तरी मदत मिळावी या मागणीकरिता राणी किंगचा एक बाईट रेकॉर्ड करून ही बातमी शासनापर्यंत पोचावी आणि तुमच्या सगळ्या मागण्या पूर्ण व्हाव्या या शुभेच्छा देऊन आम्ही बाहेर पडलो.... पण खरतर अजूनही बाहेर पडलेलोच नाही. राणी किंगला भेटणे ही एक पर्वणी ठरली. अनेक गैरसमज दूर झाले अनेक समज कायम झाले, किती माहिती मिळाली, घटना कळल्या किस्से ऐकले हे सगळं प्रगल्भ करणारे अनुभव होते शिवाय ह्यांच्यातलया माणुसकीचा झरा वाहता ठेवणाऱ्या.. संस्कारित संवेदनशील माणसांची ओळख झाली ही जमेची बाजू.
त्यांचीही माणसे शिकून सवरून नोकरी करत सन्मानाने जगावी ही राणीची इच्छा लवकरच पूर्ण व्हावी .. 'माणसाने माणसाशी माणसासम वागणे' या तिच्या रिंगटोनचे शब्द खऱ्या आयुष्यात खरे उतरावे, आणि ती करीत असलेल्या
सगळ्या चांगल्या कामांना भरभरून यश मिळावे या शुभेंच्छा या सीरिजच्या आणि तुम्हा सगळ्यांच्या अभिप्रायाच्या माध्यमातून त्यांना पोचवुया ...
रश्मी पदवाड मदनकर
No comments:
Post a Comment